İşkence Faili Esat Oktay Yıldıran’ın İsminin Buca’da Bir Köy Okuluna Verilmesi Hakkında Soru Önergesi

TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA

Aşağıdaki soruların Milli Eğitim Bakanı Yusuf TEKİN tarafından Anayasa’nın 98’inci ve İçtüzüğün 96’ncı ve 99’uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.

İbrahim AKIN

İzmir Milletvekili

Bir tür hatırlama biçimi olan kolektif hafıza, geçmiş ve gelecek arasında köprü kurarak toplumun veya grupların ortak kimliğe sahip olmasını mümkün kılan hatırlama biçimidir. Toplumsal hafıza ya da kültürel hafıza olarak da bilinen bu hafıza biçimi, sosyal bir bağıntı işlevi görür ve aktörler kültürel, sosyal, ekonomik ve simgesel sermayelerinin inşasıyla varlığını devam ettirir. Sosyal bir inşa ürünü olan kolektif hafıza, iktidarlar tarafından, yeniden oluşturulmuş kendi değer, norm, düşünce yapısı, vb. pratiklerin toplum tarafından benimsenmesi için başvurulan bir hatırlama aracıdır.

Dün kamuoyuna yansıyan, 12 Eylül darbe zihniyetinin, Diyarbakır Cezaevi’de kanlı işkenceci faili olan Esat Oktay Yıldıran’ın isminin, İzmir Buca Belenbaşı’ndaki bir köy okuluna verilmesi tam da yukarıda bahsi geçen ve iktidar tarafından yeniden oluşturulmaya aday bir değer halinin talihsiz bir örneğidir. Yüzlerce insanı işkenceden geçiren, insanlık dışı muameleye maruz bırakan, bir çoğunun sakatlanmasına yol açan, psikolojik travma yaratan ve bir çoğunun ise ölümünün faili olan bu şahsın isminin bir okul duvarında sergilenmesi, devletin tarihsel olarak neyi başarı olarak görüp, neyi temsil etmek istediğinin göstergesidir.

Kamuoyunda birçok çevreden tepki gören, hakkında çok sayıda şikâyet bulunan, Diyarbakır Cezaevinde tutuklulara ve hükümlülere yapılan işkenceyi sistematik ve sürekli hale getirmekle suçlanan bir bireyin isminin övgü ile bir okul duvarına verilmesi, o okuldaki öğrencilerin hergün o ismi görerek, mevcut şiddet hafızasını yeniden üretmesi kabul edilebilir değildir.

Bu bağlamda;

1. 1980 darbesi sonrasın 1981-1983 yılları arasında Diyarbakır Cezaevi’nde görev yapan, birçok tutuklu ve hükümlüye yapılan işkencenin birinci derecede sorumlusu olarak tanınan bir bireyin isminin bir köy okuluna verilmesinin gerekçesi nedir?
2. Adı geçen okulun adı daha önce Belenbaşı İlkokulu iken, binasının yenilenmesi sonrasında adının Esat Oktay Yıldırım olarak değiştirilmesi kimler tarafından teklif edilmiştir?
3. 80 darbesiyle yüzleşmeye, dönemin mağdurlarına yaşatılan zararın tazminini gerçekleştirmeye çalışmaksızın, darbecilerin maşalarına (isimlerinin yaşatılmasıyla) vefa borcu ödenmesinin gerekçesi nedir?
4. İsmi değiştirilen okulda, çocuklara, ailelerine ve köy halkına isim değişikliğinin gerekçesi olarak ne gibi bir açıklama yapılmıştır? Okullarının duvarında ismi bulunan işkencecinin icraatleri nasıl aktarılmıştır?
5. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2021’de “Adı zulümle, azapla, insanlık dışı muamele ile anılan Diyarbakır Cezaevi’ni kültür merkezi olarak hizmete sunacağız” dediği bir mekanın zulüm öznesi Esat Oktay Yıldıran’ın ismi o okul duvarından kaldırılacak mıdır?