TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA
Aşağıdaki soruların Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat KURUM tarafından Anayasa’nın 98’inci ve İçtüzüğün 96’ncı ve 99’uncu maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
İbrahim AKIN
İzmir Milletvekili
Diyarbakır’ın Kulp ilçesi ile Batman’ın Sason ilçeleri arasındaki Dicle Havzası ve Zore Çayı üzerinde yıllardır çeşitli HES ve GES projeleri gündeme gelmektedir. Söz konusu projeler, bölgenin tarımsal sulama imkânlarını kısıtlamakta, arıcılık faaliyetleri ile endemik türler açısından hassas ekosistemi tehdit etmektedir. Çevre örgütleri ve yerel halk, hidrolojik yapının bozulması, tarımsal üretimin azalması, kırsal göç riski ve ekolojik yıkım konularında defalarca itirazda bulunmuş; açılan davalarda bilirkişi raporlarının değiştirilmesi ve sürecin şeffaf yürütülmemesi ciddi tartışmalara yol açmıştır.
Öte yandan projeyi üstlenen Maya Enerji’nin, sahte diploma skandalıyla gündeme gelen Mehmet Baykara’nın sahibi olduğu Malamira İnşaat bünyesinde bulunması; Hasankeyf’i yok eden Ilısu Barajı da dahil olmak üzere birçok tartışmalı projede yer almış olması, kamu yararı ilkesinin ihlal edildiği yönündeki kaygıları artırmaktadır.
Enerji ihtiyacının bahane edilerek Dicle Havzası gibi kritik bir su kaynağının tahrip edilmesi, hem bölgenin tarımsal üretimini hem de toplumsal yaşamını doğrudan tehdit etmektedir. Ayrıca ÇED süreçlerinde halkın katılımı yüzeysel yürütülmekte, raporların kaybolduğu ya da değiştirilerek yeniden düzenlendiği yönünde ciddi iddialar bulunmaktadır.
Bu açıklamalar ışığında:
- Dicle Havzası ve Zore Çayı üzerinde yapılmak istenen Metin HES projesi ile ilgili mevcut hukuki ve idari süreç nedir?
- Projenin ekosistem, tarımsal üretim ve kırsal yaşam üzerindeki etkilerine dair Bakanlığınızın yaptığı bilimsel çalışma veya etki analizi var mıdır?
- ÇED raporlarının halkın katılımı toplantılarında dile getirilen itirazlar doğrultusunda nasıl değerlendirildiği ve hangi önlemlerin alındığı kamuoyuna neden şeffaf bir şekilde açıklanmamaktadır?
- Malamira İnşaat ve sahibi Mehmet Baykara hakkında gündeme gelen “sahte diploma” iddiaları ile bu kişinin enerji projelerindeki rolü hakkında Bakanlığınız herhangi bir inceleme yapmış mıdır?
- Bölgede aynı anda yürütülen HES, GES, maden ve petrol arama projelerinin kümülatif etkileri hakkında Bakanlığınızın bütüncül bir planlaması var mıdır?
- Bölge halkının tarım, hayvancılık ve arıcılıkla geçim kaynaklarının sürdürülebilirliği için ne tür önlemler alınmaktadır?
- Suyun özel şirketlere devri ve kullanım hakkının “mülk” haline getirilmesi yönündeki uygulamalar, Anayasa’nın kamu yararı ve doğal kaynakların korunmasına ilişkin hükümleriyle nasıl bağdaştırılmaktadır?
- Dicle Havzası’nda yürütülen projeler kapsamında, “göç ettirme” ve “demografik yapıyı değiştirme” yönündeki kaygılar hakkında Bakanlığınızın bir değerlendirmesi var mıdır?
- Dicle Havzası’nda yaşayan köylülerin içme suyu kaynakları bu projelerden etkilenecek midir?
- Bölgede kuraklık riskinin artmasına dair herhangi bir bilimsel rapor hazırlanmış mıdır?
- Söz konusu projelere izin verilirken, Dicle Havzası’nın tarihsel, kültürel ve ekolojik önemi dikkate alınmış mıdır?
- Projeleri yürüten şirketlerin geçmiş faaliyetlerinde çevreye verdikleri zararlarla ilgili herhangi bir dava veya idari soruşturma mevcut mudur?
- HES ve GES projeleri için kamulaştırılan veya kamulaştırma tehdidi altındaki tarım ve mera alanlarının büyüklüğü ne kadardır?
- Köylülerin 17 yılı aşkın süredir sürdürdüğü ekolojik direnişe rağmen projelerin onaylanmasının gerekçesi nedir?
- Bölgede güvenlik gerekçesiyle yapılmak istenen karakol inşaatlarının bu projelerle bir bağlantısı bulunmakta mıdır?
- HES ve GES projeleri ile birlikte bölgede planlanan yeni madencilik faaliyetleri var mıdır?
- Bölgedeki hidroelektrik projelerinin, iklim krizine karşı Türkiye’nin uyum politikalarıyla çelişip çelişmediği değerlendirilmiş midir?
- ÇED süreçlerinde köylülerin yaptığı itirazların dikkate alınmamasının gerekçesi nedir?
- Dicle Havzası’nda yapılması planlanan projelerle ilgili bağımsız bilim insanlarından görüş alınmış mıdır?
- Bu projeler sonucunda Dicle Nehri’nin aşağı havzasında bulunan yerleşim yerleri ve tarım alanlarının karşılaşacağı riskler değerlendirilmiş midir?
- İktidarın enerji yatırımları bahanesiyle Dicle Havzası’nda yürüttüğü bu projelerin, bölgenin demografik ve sosyoekonomik yapısını değiştirme amacı taşıdığı iddiaları doğru mudur?
Bir yanıt bırakın